لنزهای تماسی که اکنون در بازار موجود است هم میتوانند جنبه زیبایی داشته باشند هم جنبه پزشکی، تقریبا می توان گفت چشم انسان از جمله اعضای حساس بدن است، جالب است بدانید قرنیه چشم تنها عضوی است که اکسیژن مورد نیازش را مستقیما از هوا بدست می آورد از این رو مبحث اکسیژن رسانی در لنزها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

لنزهای تماسی به دو دسته لنزهای تماسی نرم و لنزهای تماسی سخت تقسیم بندی میشوند.

این لنزها بر اساس نوع عیوب انکساری نیز به سه دسته زیر تقسیم میشوند:

• کروی ( برای اصلاح نزدیک بینی و دوربینی)
• توریک (برای اصلاح آستیگماتیسم)
• دوکانونی (برای اصلاح پیر چشمی)

یک روش دیگر نیز در دسته بندی لنزها وجود دارد که بر اساس مدت زمان استفاده از آنهاست:

• لنزهای روزانه
• لنزهای طولانی مدت یکبار مصرف

لنزهای تماسی سخت نیز به دو گروه لنزهای سخت استاندارد و لنزهای سخت قابل نفوذ به گاز تقسیم میشوند.

لنزهای سخت استاندارد

این دسته نسبت به اکسیژن غیر قابل نفوذ بوده و برای سیستم اکسیژن رسانی به قرنیه به پمپ شدن اشک بین لنز و قرنیه طی پلک زدن بسنده میکند نگهداری از آنها بسیار آسان بوده و از لحاظ قیمتی ارزان و مقرون به صرفه هستند و تاثیر بسیار زیادی در بهبود بینائی بخصوص در افراد آستیگمات دارند اما متاسفانه افراد زیادی بدلیل تاری دید هنگام استفاده از این لنز حتی باوجود عینک، قادر به استفاده از آن نیستند.

لنزهای سخت قابل نفوذ به گاز

این دسته نسبت به لنزهای سخت استاندارد طرفداران بیشتری دارند و انتخاب اول کراتوکونوس می باشد.

لنزهای سخت فعلی از نوع نفوذ پذیر به گاز RGP هستند در صورتی که نمونه های قدیمی مشابه از جنس RMMA و غیر قابل نفوذ نسبت به اکسیژن بودند و دیگر کاربردی ندارند لنزهای RGP بدلیل توانایی اکسیژن رسانی قوی و توانایی اصلاح آستیگماتیسم تا چهار دیوپتر و  ایجاد کیفیت برتر در بینایی انتخاب ارجح برای اغلب افرادی است که نمی توانند از لنزهای نرم استفاده نمایند.

نکته بسیار مهم: کنتاکت لنزها را نباید به طور اشتراکی استفاده کرد . این کار می تواند خطر ابتلا به عفونت های خطرناک را در پی داشته باشد . این نوع لنزها همانند سایر کنتاکت لنزها باید در هر استفاده تمیز شده و در محلول مناسب نگهداری شوند .

لنزهای تماسی نرم:

از خصوصیات این لنزها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• لنزهای نرم یا هیدروفیلیک، 2 تا 3 میلیمتر دورتر از قرنیه را می‌پوشانند.
• تحمل آنها راحت تر است.
• نمی‌توانند آستیگماتیسم قرنیه را اصلاح نمایند، چون شکل قرنیه را به خود می‌گیرند و بنابراین در آستیگماتیسم‌های بالاتر از 5/1 دیوپتر تجویز نمی‌شوند .
• گذاشتن و برداشتن لنزهای نرم ، مشکل‌تر از لنزهای سخت است .

لنزهای نرم روزانه:

این لنزها از لحاظ قیمت بسیار مقرون به صرفه هستند. نحوه استفاده از این لنزها به نحوی است که شب، هنگام خواب برداشته می شوند و صبح روز بعد مجددا در چشم گذاشته می شوند. این لنزها را نباید طولانی مدت ( حداکثر 18 ساعت در روز ) استفاده کرد .

لنزهای طولانی مدت:

این دسته از لنزها را می توان حتی در هنگام خواب نیز در چشم نگه داشت اما حداقل می بایست هفته ای یکبار آن را از چشم درآورده و کاملا تمیز و ضدعفونی شود.

لنزهای یکبار مصرف:

این لنزها از لحاظ قیمت گرانتر بوده ولی مناسب تر و راحت تر هستند . این لنزها را شب هنگام خواب درآورده و دور انداخته می شوند و صبح روز بعد لنز دیگری در چشم گذاشته می شود. این لنزها گاهی برای افرادی که آلرژی دارند و یا در کسانی که زود لنزشان رسوب می گیرد ، پیشنهاد می شوند . لنزهای رنگی و توریک نیز می توانند از نوع یک بار مصرف باشند .

لنزهای توریک:

این لنزها می توانند آستیگماتیسم را اصلاح کنند گرچه ممکن است گاهی بخوبی لنز سخت نافذ اکسیژن، قادر نخواهند بود که آستیگماتیسم را اصلاح کنند. قیمت این لنزها معمولا گرانتر از سایر انواع لنزهای نرم است .

تقسیم بندی لنزهای نرم از نظر رنگ:

• لنزهای رنگی
• لنزهای غیر رنگی

لنزهای رنگی هم بصورت نمره دار و هم به صورت بدون نمره می باشند که این دسته نیز دارای انواع مختلفی هستند:

• نوع معمول آنها لنزهایی هستند که صرفا جنبه زیبایی دارند و افرادی که دارای بینایی طبیعی هستند جهت زیبایی از این لنزها استفاده می کنند .
• نوع دیگر این لنزها بلک پوپیل هستند این دسته از لنزهای زیبایی هستند اما افرادی از این لنزها استفاده می کنند که ممکن است چشمشان بدلیل کدورت های وسیع قرنیه ای بینایی نداشته باشد و از این لنزها جهت زیبایی و پوشاندن لک یا کدورت قرنیه خود جهت همرنگ شدن با چشم دیگرشان استفاده نمایند .
• نوع دیگر اینها لنزها یک دست تک رنگ با مردمک شفاف بوده که در افراد کوررنگ استفاده می شود.

موارد استفاده از لنزهای تماسی:

• افراد دچار قوز قرنیه
• افراد دچار نامنظمی قرنیه
• افرادی که تحت عمل آب مروارید قرار گرفته اند و به علتهای مختلف از لنز داخل چشمی برای آنها استفاده نشده است.
• جهت اصلاح عیوب انکساری چشم ازجمله نزدیک بینی، دوربینی، آستیگمات و پیر چشمی
• استفاده درمانی در بیماری های مختلف قزنیه چشم از جمله بیمارانی که دچار زخم طولانی مدت در قرنیه هستند طبق نظر پزشک متخصص ممکن است جهت تسریع ترمیم زخم از لنز تماسی نرم استفاده می کنند.

موارد محدودیت استفاده از لنز:

افراد مبتلا به خشکی چشم

بیماران مبتلا به بیماریهای لبه پلک مانند بلفاریت

 افرادی که دائما دچار عفونت های چشمی از جمله تب خال چشم می شوند.

افرادی که در آب و هوای خشک زندگی میکنند.

برخی از بیماریهای غیرچشمی که استفاده از لنز را دچار مشکل می کنند عبارتند از:

بیماری قند ، پرکاری غده تیروئید ، بیماریهای دست و دهان مانند تب خال به علت تماس دائم دست و چشم ، افرادی که دارای زمینه حساسیت و آلرژی هستند و بالاخره افرادی که مبتلا به بیماری آکنه روزاسه هستند از این جمله می باشند.

روشهای تمیز نمودن لنز

• وقتی لنز از روی چشم برداشته می شود، قبل از هرچیز لازم است تمیز گردد. لنزهای تماسی نرم بسیار ظریف هستند و باید با احتیاط و دقت دستکاری شوند وگرنه ممکن است آسیب ببینند.
• دستهایتان را کاملا بشویید تا کثیفی و جرم های آلوده را به چشمانتان وارد نکنید به هیچ عنوان از صابون های مرطوب کننده استفاده نکنید. دستهایتان را با حوله ای خشک کنید که پرز نداشته باشد .
• ابتدا لنز یک چشم را خارج کنید سپس با محلول مخصوص تمیز کرده تا مواد آرایشی شسته شود. بعضی محلول ها نیاز به سائیدن لنز دارند ولی بعضی دیگر فقط با ریختن محلول روی لنز تمام رسوبات را پاک می کنند. به هنگام به کارگیری محلول پاک کننده روی لنزهای تماسی نرم، لنز را به طور خطی ( عقب و جلو ) و نه دایره ای شکل بمالید .
• این کار باعث به حداقل رساندن احتمال پارگی و پریدگی لبه های نازک لنز می شود. از پاک کردن لبه های خارجی یعنی جایی که مواد زائد تجمع پیدا می کنند ، اطمینان حاصل نمایید . به هنگام مالش جلو و عقب لنز انگشت شما باید از لبه لنز خارج شود و به کف دست برسد تا مطمئن شوید لنز کاملا پاک شده است، سپس لنز را برگردانید و این کار را روی سطح دیگر لنز نیز تکرار نمایید. پس از تمیز کردن لنز آن را کاملا شستشو دهید.
• بلافاصله پس از پاک کردن لنزها هرکدام را به طور کامل با محلول ضدعفونی کننده بشوئید تا مواد زائد نرم شده برداشته شوند. سپس هرکدام را در فرورفتگی مناسب خود در محفظه قرار دهید . هنگامی که هر دو لنز را در محفظه نگهداری قرار دادید هرکدام از فرورفتگی ها را به اندازه کافی با محلول ضدعفونی کننده پرکنید به نحوی که سطح لنزها را بپوشاند . پوشیده شدن کامل لنزها با محلول را کنترل کنید.
• هرگز به نوک ظرف محلولتان دست نزنید و آن را با هیچ سطحی مثل دست یا صورت تماس ندهید.
• از شستن لنز زیر آب خودداری کنید زیرا باعث آلودگی آن می شود.
• وسایل لنزتان را تمیز کنید خصوصا جای لنزتان را حتما با آب گرم شسته و بگذارید در معرض هوا قرار گرفته و خشک شود.
• ماهانه اقدام به تعویض جای لنز خود کنید تا امکان آلودگی را به حداقل کاهش دهید.
• توصیه میشود لنز خود را روزانه تمیز کنید.
• لنز از جمله وسایل شخصی می باشد از در اختیار گذاشتن آن به سایر افراد جدا خودداری نمایید زیرا باعث انتقال بیماریهایی همچون هپاتیت و ایدز میشود.

آلودگی از 3 منبع اصلی ایجاد میشود:

• رسوبات اشکی (چربی ها، روغن ها، پروتئین ها، نمک ها، مایعات چشمی دیگر)
• رسوبات انگشت (روغن، باکتری ها، نیکوتین)
• رسوبات اتفاقی (دود ، آلودگی ها ، ریمل ، اسپری مو ، سایه چشم)